Thổ Nhĩ Kỳ - bước ra từ trang sách tuổi thơ (2) - Sa Sa

Người đánh giày trên đường phố Istanbul

KUSADASI

Ephesus

Ephesus, điểm đáng đến thăm nhất tại Thổ Nhĩ Kỳ. Tôi có thể xếp thứ tự ưu tiên của thành Troy sau khu vực này. Khu di tích này là một quần thể lớn mà ở đó, tôi như thấy sống lại cả một thế giới của thời cổ đại.

Thành Ephesus trải qua nhiều triều đại, nhiều thế lực trong suốt bề dày lịch sử của mình. Dưới thời đế chế La Mã, đây là một khu vực hưng thịnh với sự cư trú của hơn 250.000 người.

Trong khu di tích này, hùng vĩ hơn cả là nhà hát có sức chứa 25.000 người, 10% của dân số trong thành tại thời điểm ấy. Nhà hát hình tròn, giống như một sân vận động, hàng ghế là những bậc tròn cao dần lên đến ba mươi mét. Sân khấu ở đằng trước và bên dưới là một tòa nhà cẩm thạch. Kiến trúc có tính khuếch âm đủ lượng khán giả đông đảo nghe rất rõ.

Bước trên con đường lát đá cẩm thạch dài nhất thế giới, tôi như thấy lại một phố sá nhộn nhịp của những ngày rất xưa cũ ấy. Con đường ấy đưa tôi đi đến một sự vĩ đại khác của thời cổ đại: Đại thư viên Celsus, một trong ba thư viện lớn nhất thời bấy giờ. Go và tôi đã dừng chân xuýt xoa trước tòa thư viện đã từng chứa hơn 12.000 đầu sách. Những bức tường có các ngăn âm tường để đặt giá sách, chứa sách và các cuộn bản thảo. Con đã nắm chặt tay tôi mà bảo rằng: “Mẹ ơi, nếu con sinh ra ở thời đại đó, nhất định con sẽ dành cả cuộc đời để đọc hết 12.000 quyển sách này.”

Sát cạnh thư viện là Agora, chợ phiên lớn nhất thời cổ đại. Đứng trước khung cảnh bao la ấy, tôi nhắm mắt và hình dung ra cả một sự phồn thịnh của xã hội thời bấy giờ.

Đến với Ephesus mà không nhắc đến đền thờ Artemis là một thiếu sót rất lớn. Ngôi đền được xây dựng vào khoảng thế kỷ VII TCN. Giờ đây chỉ còn vài chiếc cột chỏng trơ. Cảnh hoang tàn thê lương. Chỉ còn có thế, một trong bảy kỳ quan của thế giới cổ đại, từng sánh ngang kim tự tháp, vườn treo Babylon… Nữ thần là thần săn bắn, đồng thời là Thần Mẹ, biểu tượng của sự sinh sôi, người mang đến bao nhân vật ưu tú cho loài người. Thế nhưng bà đã không bảo vệ được nơi thờ chính mình. Go và tôi đã phải trở về Việt Nam mới mở ra những trang sách của con, để nói rõ hơn về nơi mình đã từng đến. Tiếc lắm thay!

Đền thờ Artermis

Chợ phiên cổ đại Agora

Thư viện cổ đại với 12.000 đầu sách Celsus

Caravanserai (trạm dịch)

Caravanserai là danh từ chỉ những khu nghỉ ngơi dành cho khách lữ hành trên con đường tơ lụa năm xưa trong quá trình vận chuyển hàng hóa tỏa đi khắp nơi từ Á sang Âu, từ Bắc xuống Nam đất nước Thổ Nhĩ Kỳ trước đây. Ngày xưa, Kusadasi là trạm cuối của con đường tơ lụa trước khi hàng hóa được đưa lên tàu vận chuyển tới châu Âu. Trạm dừng chân có tường đá bao bọc. Các đoàn lữ hành sẽ vào đó trú ngụ để được bảo vệ tài sản trước bọn cướp.

Chỉ nghe cái tên thôi cũng đủ để tưởng tượng không khí của những ngày xưa khi từng đoạn người ngựa không chỉ mang theo vải vóc, lụa là, châu báu ngược xuôi, mà còn mang theo những nền văn hóa, tín ngưỡng khiến cho thế giới xích lại gần nhau hơn.

Cứ 8 đến 10 tiếng đi bộ, hay khoảng 40km, người ta lại cho xây một Caravanserai và lữ khách có thể lưu trú hoàn toàn miễn phí trong 1-2 ngày đầu. Nhờ vào hệ thống này, giao thông được thông suốt, nền kinh tế với hoạt động buôn bán giao thương đặc biệt trong thời Seljuk đạt đến đỉnh cao của sự hưng thịnh.

----------

PAMUKKALE

Pamukkale trong tiếng Anh có nghĩa là “Cotton Castle”, dịch ra là “Lâu đài bông”. Nơi đây còn được mệnh danh là kỳ quan thiên nhiên thứ 8 của thế giới, và được UNESCO công nhận là Di sản thiên nhiên thế giới vào năm 1988.

Lâu đài bông nhìn từ xa như một ngọn núi tuyết trắng xóa. Đây là khu vực núi đá vôi và dòng suối khoáng. Nơi đây được hình thành từ một dạng trầm tích lắng đọng do nước từ các suối nước nóng chứa nhiều canxi cacbonat chảy qua các gờ đá trong nhiều thiên niên kỷ, tạo nên chuỗi những nhũ đá vôi trắng tinh xếp lớp như vỏ sò. Khung cảnh thiên nhiên ở đây như cho ta cảm giác đang đắm chìm vào những tầng mây trắng xóa. Nước suối đọng lại giữa những lớp đá vôi thành các hồ nước nhỏ xanh ngắt. Người xưa đã nhận ra công dụng của dòng suối khóng này nên đã tiến hành xây dựng thành phố trên đỉnh đồi. Thời điểm đó, người dân thường đến đây để xoa dịu phiền não, đau đớn, nhiều người thậm chí còn về đây ở ẩn và chết tại đây. Tuy nhiên, những tàn tích còn được bảo tổn tốt nhất là nhà hát lộ thiên và hồ bơi dành cho giới quý tộc.

Rất tiếc, tôi đến đây vào thời điểm nước khô nên không được ngắm nhìn cảnh vật kỳ vĩ như trong báo chí. Đến đây phải đi chân trần, không được mang giày dép. Cảm nhận một điều rằng ở đây rất nóng, nóng từ nắng ở trên đầu và nóng bởi lớp đá vôi dưới chân.

----------

CAPPADOCIA

Chúng tôi đến Cappadocia vào một chiều đẹp, cùng thưởng thức bữa tối và ngủ sớm để bắt đầu hành trình đặc biệt và hấp dẫn nhất của chuyến đi này.

Trải nghiệm khinh khí cầu

Cappadocia được mệnh danh là địa điểm bay khinh khí cầu đẹp nhất thế giới. Chúng tôi phải thức dậy từ 4 giờ sáng, khởi hành từ 4 giờ 30 để kịp bay lúc 5 giờ sáng.

Chúng tôi được chứng kiến hành trình từ lúc quả khinh khí cầu chỉ là một tấm vải bạt khổng lồ, đến lúc nó được bơm khí nóng và căng phồng như trong những hình ảnh vẫn thường thấy.

Chúng tôi được đưa lên cao rồi bay lơ lửng giữa không trung. Bingo khẽ quay qua hỏi: “Mẹ ơi, mình quên mang cái rìu để chặt mây như Mít Đặc và các bạn rồi.”

Bình minh tỏa ánh sáng rực hồng trên những nếp đá vôi tạo hình kỳ ảo như cả bãi đá hình nấm khổng lồ. Tưởng chừng như mớ bánh kem mượt mềm sắp tan ra. Phi công điều khiển chiếc khinh khí cầu bay lên cao rồi hạ xuống thấp giữa những tầng thung lũng để chúng tôi được chiêm ngưỡng tận mắt những ngọn núi, những giàn nho. Tôi và Go thích thú thu trọn khung ảnh đẹp tựa cổ tích vào những bức ảnh.

Khinh khí cầu được bơm khí nóng từ tờ mờ sáng

Ánh nắng đầu tiên của ngày, ngắm từ khinh khí cầu

Khung cảnh đẹp ngoạn mục

Con trai rất thích trải nghiệm này

Bảo tàng Open Air Goreme

Ở Cappadocia, có những thành phố ngầm do những người theo đạo Thiên Chúa giáo trốn chạy sự săn đuổi của đội quân La Mã đến đây xây dựng nên, vừa là nơi trốn kẻ thù, vừa là nơi để họ tránh thú dữ và mùa đông khắc nghiệt.

Những người Thiên Chúa giáo đã xây dựng nên cả một hệ thống các thành phố rộng lớn và có tổ chức ngầm sâu trong lòng đất.

Nhờ vào đặc điểm tự nhiên ở đây là núi đá mềm hình thành từ núi lửa phun trào, nên thay vì mất công tìm kiếm nguyên vật liệu xây dưng, người dân đã khéo léo biết cách khoét sâu vào lòng núi, tạo ra những căn nhà trong hang động, và cả hệ thống nhà thờ, tu viện.

Ngày nay, toàn bộ khu này không còn ai sinh sống và được tổ chức cho khách tham quan theo hình thức bảo tàng mở. Bảo tàng mở Goreme là một trong những địa điểm tham quan hấp dẫn nhất khu vực miền trung Thổ Nhĩ Kỳ.

Nghề dệt thảm

Cappadocia nổi tiếng với nghề dệt thảm. Chiếc thảm hoàn toàn được làm bằng tay, và tùy theo loại chất liệu mà thời gian hoàn thành một chiếc thảm sẽ từ 2 tháng đến 6 tháng, thậm chí vài năm. Thích nhất là những chiếc “thảm bay” mà khi xoay vòng, màu sắc thảm sẽ thay đổi tùy theo góc nhìn của người xem. Giá trị mỗi chiếc thảm từ vài trăm đến vài chục ngàn, triệu đô la Mỹ. Chúng tôi như lạc vào xứ sở nghìn lẻ một đêm huyền diệu thuở xưa.

Xứ sở của những chiếc thảm

----------

ẨM THỰC

Điều đáng tiếc là chúng tôi không được trải nghiệm nhiều với ẩm thực do phải bám theo đoàn để kịp tour. Món ăn đáng giá nhất được ăn là kebab nhân thịt gà và nhân thịt bò. Vị không thật sự quen thuộc như ở Việt Nam, nhưng đáng để thưởng thức.

Kebab thịt gà

Kebab bò

Đây cũng là một loại kebab

Một cửa hàng kebab ở Istanbul

Ngoài ra, Go cũng rất thích món kem dẻo truyền thống của người Thổ, mà mỗi lần bán, người bán bày đủ trò chơi vui rồi mới chịu trao kem cho khách.

Cậu nhóc mừng húm khi cuối cùng đã lấy được cây kem, sau một thời gian bị các chú bán kem chọc ghẹo.

----------

Thổ Nhĩ Kỳ lưu lại cho chúng tôi những kỷ niệm thật đáng nhớ.

Chúng tôi chọn tour vì sự an toàn và dễ dàng trong việc xin visa.

Người Thổ dễ thương và thân thiện. Đặc biệt đến đây, bạn sẽ thấy các dịch vụ, quầy hàng buôn bán đều do nam giới đảm nhiệm do phân biệt giới tính và yếu tố tôn giáo.

Đến các khách sạn, hầu hết đều có tủ chứa Kinh Coran và chiếu đọc kinh. Người đạo Hồi ở đây thân thiện và ấm áp chứ không như những đồn đại.

Điều thú vị nhất: Những công trình cổ đại tưởng nằm ở Hy Lạp lại tọa lạc ở mảnh đất này!

Nếu có dịp, chúng tôi nhất định sẽ quay lại, vì những đặc sắc của vùng đất này, và vì những kỷ niệm đáng nhớ của hai mẹ con ở đây. Ở đây tôi được xem tận mắt những điều từ trang sách tuổi thơ, và mang những trang sách ấy đến với tuổi thơ của con.